فرهنگ و تمدن ایلام

تاریخ و تمدن فرهنگ ایلام باستان در هزارتوی هزاران ساله خود ما را با مردمانی آشنا می کند. که نمی توان به سادگی از آن ها سخن گفت و یا در مورد آن ها قضاوت کرد. بقایای این فرهنگ و تمدن که پس از کنار رفتن غبار هزاران ساله به ما رسیده. از نظام حکومتی نسبتاً هوشمند، قوانین حقوقی بسیار پیشرفته ریاضیات سوق داده شده به سمت ریاضی کسری، تبدیل خط تصویری به خط الفبایی، معماری هنر مجسمه سازی، نقاشی، تکنیک سفالگری، ساخت ظروف مفرغ و موزاییک و ظروف سنگی ما را با مردمانی بسیار باهوش دارای قریحه و ذوق هنری و نیز دارای تاریخ که از زمان درازی که زندگی بدوی به سمت مدنیت شهری مترقی پیشرفته طی می کند حکایت می کند. این مردمان با رام کردن طبیعت و با بهره برداری از آن و با گذر هزاران ساله از اعماق تاریخ و گام های آرام ایلامیان از زندگی ابتدایی به سمت مدنیت توانسته قسمتی از تاریخ این سرزمین را به نام خود ثبت کنند تاریخی که اگر به شاهدان زیر خاکی آن نگاهی بیفکنیم گویای آبادانی شهرها و حکومتی نسبت به زمان خود پیشرفته و قوانین که علاوه وجود این قوانین که جای پس شگفتی دارد ضمانت اجرایی آن بر شگفتی ما می افزاید این مردمان با الهام از طبیعت تصاویر زیادی را آفریدند که هرکدام از این تصاویر گویا زندگی ساده آن ها نمادهای مهم زیستگاه ایلامیان آشنایی این مردمان با علوم جغرافی، ادبیات، ریاضی، شناخت سنگ ها، حکومت، نیروی نظامی، حتی تفکرات ملی گرایانه اما تمامی این موارد نمی تواند سبب شود که ما از تفکرات سحر آمیز مذهبی آن ها شکست های پی در پی آن ها از تمدن های بین النهرین و نیز اخذ بسیاری شاخص های فرهنگی از تمدن های هم جوار چون سومر اکد و بابل و به تکامل رساندن آن ونیز گاهی به شکل بومی ایلامی در آوردن آن می باشد. غافل شویم و به یک باره هر آنچه از تمدن باقی مانده بستاییم. به هر رو اگر ما شاخصه ای تمدن ها را زبان ادبیات قانون شیوه حکومت امنیت خانواده لباس هنر موسیقی تعلیم و تربیت بدانیم این مردمان از تمدن بالایی برخوردار بوده اند. و اگر به تفکرات علوم پیشگویی باورهای ساده مذهبی و نیز طلسم و ایده های عجیب و قریب و الهه ها بنگریم دقیقاً می توانیم درک کنیم که به مردمانی 3000 ساله از دریچه تاریخ می نگریم. که بسیار ساده اندیش و بدوی می اندیشند و ساده زندگی می کردند. این مردمان به راحتی از منابع طبیعی مثل سنگ ها قیمتی و منابع فلزات چنان بهره برداری هنرمندانه و سازه های جنگی و غیره می ساختند که دشمنان آن ها از به دست آن بر خود می بالیدند. باید اذعان داشت مسیر و جهت گیری قوانین و هنر و موسیقی ایلامیان مذهب بوده است. بنابراین هر آنچه از هنر ایلامیان برای ما غیر قابل در کاست ما به مذهب نسبت می دهیم. جالب تر اینکه حتی این مردمان زمانی به ساخته مذهبی می پرداختند باظرافت بیشتر و از مواد بهتری می ساختند. زمانی که ما از ابداعات ایلامیان و خط هنر معماری این مردمان میگوییم و شاهد می آوریم که این دستاوردها به امپراطورهای بزرگ چون هخامنشیان رسیده باید معترف شویم که ایلامیان مردمانی خردمند و. هنرمند بوده اند. تفکرات سحر آمیز، طلسم و تفکرات اغراق آمیز و عجیب و غریب مذهبی و یا احترام بی حد و حصر به گروهی از حیوانات به عنوان مظهر قدرت داشته اند نباید به مردمان ایلام خرده بگیریم چرا که همیشه مذهب در هاله از خرافات و ابهامات غوطه ور است. ونیز اینکه علوم در زمان ایلامیان چنان ابتدایی بوده که دانش آن ها از خویش و طبیعت زنده پیرامونشان به تصورات کودکانه شباهت دارد و برداشت آن ها از سرزمین و اجرام آسمانی ضلالتی بی انتها است و دیگر تمدن های هم جوار و هم عصر در مورد علوم و دانش وضعیت بهتر از ایلام نداشتند.